This image was (or all images in this article or category were) uploaded in the JPEG format.
However, it contains information that could be stored more efficiently or more accurately in the PNG format or SVG format. If possible, please upload a PNG or SVG version of this image without compression artifacts, derived from a non-JPEG source or with existing artifacts removed. After doing so, please:
| | | | | | | +/-
This text image should be recreated using vector graphics as an SVG file. This has several advantages; see Commons:Media for cleanup for more information. If an SVG form of this image is already available, please upload it. After uploading an SVG, replace this template with template {{|new image name.svg}} in this image. | |
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Tiếng Việt | | | +/- |
Daneben werden einige moderne turkvölkische Alphabete (sogenannte "neue türkische Alphabete") angeführt, die sich vom modernen Lateinalphabet der Türkei ableiten.
This picture shows different Latin-based alphabets (so-called "uniform alphabet") of the turkic peoples into the early 1920er years up to their separation by Russian-based kyrillic alphabets starting from 1938/40. Besides some modern turkic alphabets (so-called "new turkic alphabets") are stated, which are derived from the modern latin alphabet of Turkey.
The different latin alphabets were replaced between 1938 and 1940 in the course intensified instruction of the Russian language of the origin cyrillic with the non-slavic peoples of Russia by modified alphabets. With the latin alphabets still if the mutual legibility had been erstrebt, then this by the completely different meanings of different cyrillic letters by the Soviet government consciously one made more difficult. After the collapse of the USSR (starting from 1989) by Azerbaijan in the year 1991 the return to latin alphabet was decided. This alphabet was shared to modern Turkey and differed only by three special characters ("ä", "x" and "q") of the Turkish alphabet. These special characters should "purely Azerbaijan-Turkish" sounds characteristics. On 30 October 1992 Ankara in the course of again-created "black sea co-operation" (KEI) became the OATCT in the Turkish capital (Turkish: Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Toplantısı = central Asia summits of the turkic Republics) based.
This decided on this summit that a common "Turkish alphabet", which development of a common basic vocabulary and the support of the orthography of the respective state languages had to take place to the modern Turkey-Turkish. Furthermore the large turkic countrys Azerbaijan, Kazakhstan, Kirgisistan, Turkmenien and Usbekistan should have introduced Turkish latin alphabet for their state languages up to the year 2005. For the Turkish minorities in the neighbouring countries (particularly in Syria, Iraq and Iran) and in the Russia federation an introduction of latin of alphabet was set on the year 2010.
On 22 December of the same yearly the Azerbaijani national council, "as exclusive office language and, decided Turkish" connected to introduce the "new Azerbaijani alphabet" for the posting of the national language. In the course of this introduction the special letter became "ä" by the today's indication "ə" replaced. These Azerbaijani latin alphabets transferred also the azerbaijani minority in Iran. Thus the modern Azerbaijan alphabet is used now also unofficially and parallel to the posting of the Turkish one in Iran. Thus for example the magazine "Varliq" is printed ago and driven out since in latin letters.
In the year 1994 the sample alphabet became (Turkish: Ortak türk Alfabesi = common Turkish alphabet) of the public presented and it became in Turkey also under the designation "Öz alfabe" (our alphabet) admits, since deduced themselves this sample alphabet with its numerous additional characters from this. From this alphabet all latin alphabets of central Asia are originally derived; also Usbekistan and Turkmenistan developed their latin alphabets from this sample alphabet. But these two states went finally own ways, there it now - assumed a supremacy Ankaras in central Asia - completely independent alphabets developed.
In the year 2000 also by the Tatar regional government in Kazan' the introduction of a latin alphabet was decided. This happened as reaction on the fact that the Russian parliament had seized the resolution in the same year that it had to give one character font in the Russian federation only: the cyrillic!
Also transferred in this year most Turkish minorities Iran the modern Azerbaijani latin alphabet for the posting of their languages. This assumption was naturally unofficial, but accepts it momentarily all government agencies Iran tacitly. The Turkish minorities of Syria and the Iraq accepted in the meantime the Turkish high and writing language of Turkey.
Hinweise/Notes: Die verschiedenen Lateinalphabete wurden zwischen 1938 und 1940 im Zuge des verstärkten Russisch-Unterrichtes bei den nichtslawischen Völkern Rußlands durch modifizierte Alphabete kyrillischen Ursprungs ersetzt.
War bei den Lateinalphabeten noch die gegenseitige Lesbarkeit erstrebt worden, so wurde diese durch die völlig unterschiedlichen Bedeutungen verschiedener kyrillischer Buchstaben durch die Sowjetregierung bewußt erschwert. Nach dem Zusammenbruch der UdSSR (ab 1989) wurde von Aserbaidschan im Jahre 1991 die Rückkehr zum lateinischen Alphabet beschlossen. Dieses Alphabet war dem modernen der Türkei nachempfunden und unterschied sich nur durch drei Sonderzeichen (»ä«, »x« und »q«) vom türkischen Alphabet. Diese Sonderzeichen sollten »rein aserbaidschan-türkische« Laute kennzeichen.
Am 30. Oktober 1992 wurde in der türkischen Hauptstadt Ankara im Zuge der neugegründeten »Schwarzmeer-Kooperation« (KEI) die OATCT (türkisch: Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Toplantısı = Zentralasiengipfel der Turkrepubliken) gegründet. Diese beschloß auf diesem Gipfel, daß ein gemeinsames »türkisches Alphabet«, die Entwicklung eines gemeinsamen Grundwortschatzes und die Anlehnung der Rechtschreibung der jeweiligen Staatssprachen an das moderne Türkeitürkische zu erfolgen hatte. Ferner sollten die großen Turkstaaten Aserbaidschan, Kasachstan, Kirgisistan, Turkmenien und Usbekistan bis zum Jahre 2005 ein türkisch-lateinisches Alphabet für ihre Staatssprachen eingeführt haben. Für die türkischen Minderheiten in den benachbarten Ländern (vor allem in Syrien, Irak und dem Iran) und in der Russischen Föderation wurde eine Einführung des lateinischen Alphabetes auf das Jahr 2010 angesetzt. Am 22. Dezember desselben Jahres beschloß der aserbaidschanische Nationalrat, »Türkisch« als alleinige Amtssprache und, damit verbunden, das »neue aserbaidschanische Alphabet« zur Schreibung der Landessprache einzuführen. Im Zuge dieser Einführung wurde der Sonderbuchstabe »ä« durch das heutige Zeichen »ə« ersetzt.
Diese aserbaidschanischen Lateinalphabete übernahmen auch die aserbaidschanischstämmige Minderheit im Iran. So wird das moderne Aserbaidschan-Alphabet nun auch inoffiziell und parallel zur Schreibung des Türkischen im Iran benutzt. So wird beispielsweise die Zeitschrift »Varliq« seit her in lateinischen Buchstaben gedruckt und vertrieben. Im Jahre 1994 wurde das Musteralphabet (türkisch: Ortak türk Alfabesi = gemeinschaftliches türkisches Alphabet) der Öffentlichkeit vorgestellt und es wurde in der Türkei auch unter der Bezeichnung »Öz alfabe« (unser Alphabet) bekannt, da sich dieses Musteralphabet mit seinen zahlreichen Zusatzzeichen aus diesem herleiteten.
Aus diesem Alphabet sind ursprünglich alle Lateinalphabete Zentralasiens abgeleitet; auch Usbekistan und Turkmenistan entwickelten ihre Lateinalphabete aus diesem Musteralphabet. Doch diese beiden Staaten gingen schließlich eigene Wege, da sie nun – eine Vorherrschaft Ankaras in Zentralasien vermuteten – völlig eigenständige Alphabete entwickelten.
Im Jahre 2000 wurde auch von der tatarischen Regionalregierung in Kasan die Einführung eines Lateinalphabetes beschlossen. Dieses geschah als Reaktion darauf, daß das russische Parlament im selben Jahr den Beschluß gefaßt hatte, daß es in der russischen Föderation nur eine Schriftart zu geben habe: das kyrillische!
Auch übernahmen in diesem Jahr die meisten türkischen Minderheiten des Iran das moderne aserbaidschanische Lateinalphabet zur Schreibung ihrer Sprachen. Diese Übernahme war natürlich inoffiziell, doch nehmen es momentan alle Regierungsstellen des Iran stillschweigend hin.
Die türkische Minderheiten Syriens und des Iraks haben zwischenzeitlich die türkische Hoch- und Schriftsprache der Türkei angenommen.
Resimde Türk halklarının ilk kez 1920'li yıllarda ve daha ilerde 1938/40 yıllarında ruslardan alınmış olan kiril alfabesi'nden ayrılmak için geliştirdikleri, latin alfabesi üzerine kurulmuş olan farklı (ortak-) türkçe alfabeler sıralanmıştır. Bunların yanında Türkiye-Türklerinin alfabesinden geliştirilmiş olan daha modern Türkçe alfabeler gösterilmiştir.
Bu Rusya'daki Türkler tarafından geliştirilmiş olan latin alfabeleri 1938 ve 1940 yıllarında yerini, Rusların baskısı ile rusça ders ile birlikte kiril alfabesinden geliştirilmiş olan farklı alfabelere bırakmak zorunda kalmıştır. Bundan önce Türk dilleri yazılarının yardımı ile birbirlerine daha çok yaklaşmayı ve birbirlerini anlamaya çaba göstermişlerdir, ama Ruslar her Türk diline diğerlerinden ayrı bir kiril alfabesi vermeleri ile, bilinçli bir şekilde bu aslında birbirlerine yakın olan dillerin birbirlerinden uzaklaşmalarını sağlamışlardır.
1989 yılında Sovyetler birliğinin yıkılmasından sonra, 1991 yılında Azerbaycanda latin alfabesine dönülmesi kararı verilmiştir. Azerbaycanda ortaya sürülen bu yeni latin alfabesi Türkiyedeki latin alfabesinden geliştirilmiştir. Türkiye alfabesine karşı farkı ayrıca üç yeni harf içermesidir (»ä«, »x« ve »q«). Bu üç harf Azerbaycan-türkçesinin, Türkiye-Türkçesinden farklı bulunan sesleri yazmak için geliştirilmiştir.
30. Ekim 1992 tarihinde Ankarada Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Toplantısı kurulmuştur. Bu kuruluş Türk Cumhuriyetlerinin Türkiyede kullanılan Türk alfabesine uyum sağlamaları kararını vermiştir. Ayrıca Azerbeycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkmenistan ve Özbekistan'ın 2005 yılına kadar kendi resmi Türk dilleri için bir Türkçe latin alfabesi kullanmaya başliyacakları hakkında anlaşılmıştır. Azınlık olarak yabancı yönetim altında yaşiyan Türk halklarının Türk-latin alfabesine geçişleri için (özellikle Suriye, Irak, Iran ve Rusya Föderasyonunda) 2010 yılına kadar bir süre verilmiştir.
Aynı yılda Aralık ayının 22'sinde Azerbeycan devleti "Türkçe"yi tek resmi dil olarak, ve latin alfabesini kabul etmiştir. Bu Azerbeycanda kullanılan latin alfabesi Iranda yaşiyan milyonlarca Azeriler tarafındanda kullanılmaya başlamıştır. Böylece (resmi olmuyarak) Iranda'da Türkçe artık latin alfabesi ile yazılmaya başlamıştır. Iran devletinin aslında rahatsız olduğu ama önliyemediği bu gelişim, daha da ilerlemektedir; mesela "Varlık" adındakı gazete 1994 yılında okuyucularına "Ortak türk Alfabesi"ni tanıtmıştır ve ozamandan bu yana bu alfabe ile basılır. Bu alfabe Türkiyede »Öz alfabe« olarak tanılır. Orta asyada geliştirilmiş olan bütün latin alfabeleri bu alfabeden kaynaklanır; Özbekistan ve Türkmenistan'da alfabelerini bundan türetmişlerdir. Ama bu iki devlet artık Türkiyenin Orta Asya Türkleri üzerine bir Önder rolünü kabul etmek istemedikleri için ayrı yollara sapmışlardır ve apayrı alfabeler geliştirmişlerdir.
2000 yılında Rus parlamentosu, Rus Föderasyonu içerisinde Kiril alfabesinden başka bir alfabe kullanılamaz olduğunu açıklayınca, Tataristan Özerk Cumhuriyetinde buna tepki olarak hemen bir Türkçe latin alfabesi kullanıma alınmıştır.
Irak ve Suriyedeki Türk azınlıkları da Türkiyenin resmi dilini ve alfabesini kullanmaktadırlar.
This image has been released into the public domain by its author, Postmann Michael. This applies worldwide. In some countries this may not be legally possible; if so: | | | | | | | | | | | | | | | | | +/- |
الصفحات التالية تحتوي على وصلة لهذه الصورة: